مدیتیشن (Meditation)، درون پویی و یا همان مراقبه، مجموعه از تمرینهای ذهنی و تکنیکهایی برای تمرکز ذهن و آگاهی بر روی یک فکر، یا یک موضوع و یا یک فعالیت خاص است. مدیتیشن موجب آرامش و رسیدن ذهن به پایداری میشود، با مدیتیشن افراد میتوانند مهارت و روشهای تسلط بر ذهن را فرابگیرند، ادیان با اهداف مختلف که میتواند دینی و یا غیردینی باشد، مدیتیشن انجام میدهند. هندوها و بوداییها از جمله ادیان شرقی هستند که روشهایی برای انجام مدیتیشن دارند، یک سری از روشهای مدیتیشن ذاذن، تی. ام (TM) و ویپاسانا میباشند. مدیتیشن از نیروهای چاکرا و شاکرا برای رسیدن به آرامش روح و جسم، استفاده می کند، مدیتیشن عملی است که باعث کاهش استرسها، افسردگی و تسکین دردها میشود و سلامتی را برای شما به ارمغان میآورد، همچنین موجب رشد شخصیت روحی و جسمی خواهد شد.
انواع روشهای مدیتیشن شامل مدیتیشن نادا یوگا، مدیتیشن با خیره نگاهکردن، مدیتیشن چشم سوم، مدیتیشن عشق و مهربانی، مدیتیشن تهی سازی تائو، مدیتیشن کندالینی، مدیتیشن مهربانی، مدیتیشن کاوش درونی، مدیتیشن چاکرا، مدیتیشن تجسم، مدیتیشن آرامش تدریجی، مدیتیشن حرکتی، مدیتیشن متمرکز، مدیتیشن ذهنآگاهی، مدیتیشن مانترا، مدیتیشن معنوی، مدیتیشن متعالی و چی کونگ میباشد.
مدیتیشن به زبان ساده
مدیتیشن را به زبان ساده اینگونه بیان کردهاند: مدیتیشن، تکنیکی برای رشد و پرورش ذهن است اما اگر فکر کنید که مدیتیشن باعث میشود شما فرد متفاوتی شوید سخت در اشتباه هستید. در واقع مدیتیشن باعث جلوگیری از سرکوب احساس و افکار انسانها میشود و تمرینی برای یادگیری روش سالم زیستن است. میدانید که ورزش باعث سالم ماندن جسم میشود در مدیتیشن نیز شما ورزش ذهنی انجام میدهید و این تمرین ذهنی باعث سلامت ذهن خواهد شد. در ادامه به توضیح دونوع از روشهای مدیتیشن میپردازیم.
مدیتیشن تمرکزی: روشی است که در آن فرد، بر روی یک شی خاص متمرکز میشود و به چیزهای دیگر توجهی نمیکند یعنی در این روش تنها باید روی یک چیز توجه داشته باشید و آن را حس کنید. این شی میتواند یک شمع، صدای در حال پخش یا حتی تنفس شما باشد.
مدیتیشن تفکری: در این روش باید روی افکاری که در لحظه از ذهن شما میگذرد، تمرکز کنید و روش مدیتیشن تفکری با روش قبلی متفاوت است و دیگر روی یک شی تمرکز نمیکنید بلکه هدف از این روش آگاهی از افکار و احساساتی است که در لحظه از ذهن میگذرند و موجب ایجاد ذهنیتهایی میشوند. با تمرین و تکرار این روش و نیز باگذشت زمان، با خوب و یا ناخوشایند بودن تمایلات انسانی خود، آشنا میشوید و به تعادل درونی خواهید رسید.
مدیتیشن برای تازهکارها
اگر تجربه انجام مدیتیشن را ندارید نگران نباشید، مدیتیشن برای تازه کارها هم روشهایی ارائه کرده است. برای آغاز میتوانید از روزی ۲ دقیقه شروع کنید و کمکم به آن عادت نمایید و بدانید که مدیتیشن در تلاش برای آسیب به افکار شما نمیباشد و میتوانید در فضایی که در آن احساس راحتی میکنید و حواستان پرت نمیشود، این عمل را انجام دهید. همانطور که گفته شد باید در فضای مناسبی مدیتیشن را انجام داد. برای مثال یکی از جاهایی که میتوانید در آن احساس آرامش کنید، طبیعت کردان میباشد و شما میتوانید اقدام به اجاره ویلا در کردان رنتی جا نمایید و علاوه بر تفریح و لذت بردن از فضای سبز، فضای مناسبی برای مدیتیشن داشته باشید.
تازهکارها میتوانند موارد زیر را انجام دهند:
- روی صندلی یا زمین بنشینید و به سطح صاف و راحت تکیه دهید. اگر چهارزانو بر روی زمین مینشینید بهتر است یک زیرانداز یا بالش زیرتان قرار دهید تا راحت باشید و حواستان باشد که درست بنشینید و کاملاً صاف باشید.
- روی تنفس خودتان تمرکز کنید و نفس عمیق بکشید. شش ها را کامل پر نمایید، از مجرای بینی خود هوا را وارد شش ها کنید و از دهان خود، هوا را خارج نمایید، حواستان باشد به خودتان فشار نیاورید.
- در همان حال که روی تنفس خود تمرکز کردهاید، چشمهای خود را بهآرامی ببندید.
- به کلمه یا صدایی که در مدیتیشن تکرار میشود (مانترا) توجه داشته باشید و میتوانید خود نیز آن را تکرار کنید.
- سعی کنید از شرایط کنونی لذت ببرید، فشار وارد شده از بدن خود به صندلی یا زمین را حس کنید.
- توجهتان را به نفسها و بدنتان متمرکز کنید.
- اگر حواستان به صداهای اطراف پرت میشود و یا دچار پرش فکر میشوید. سعی کنید دوباره روی نفسهای خود تمرکز کنید.
- در آخر نیز حواستان را به بدن خودتان و اطراف برگردانید و بهمرور چشمهای خود را باز کنید.
فواید مدیتیشن
مدیتیشن فواید بسیاری دارد. مطالعات نیز این فواید را تأیید کردهاند. برخی از فواید مدیتیشن بهبود وضعیت روحی و روانی، عاطفی و جسمانی میباشد. مدیتیشن باعث سلامت روحی، نظم و انضباط، خودشناسی، رشد عملکرد و تقویت تمرکز و رسیدن به آرامش درونی میشود. از دیگر فواید آن، ریلکس بودن، کاهش نگرانیها، کاهش استرس و اضطراب، جلوگیری از اختلالات خواب، کاهش درد و بهبود فشارخون، تقویت حافظه و هوش میباشد.